Tematy pomocy

Niestabilne relacje

Sygnały świadczące o niestabilności emocjonalnej mogą być ledwo zauważalne, lecz destrukcyjne w skutkach. Co w ogóle oznacza niestabilność emocjonalna w relacjach i jak ją rozpoznać?

Objawy

Niestabilność emocjonalną charakteryzuje między innymi skłonność do zmian nastroju i częste wybuchy emocji. Taka osoba zazwyczaj jest nieprzewidywalna i ma utrudnione kontakty społeczne. Zatem niestabilność emocjonalna jest po prostu typowym problemem związanym z nagłymi wahaniami naszego stanu emocjonalnego. W przypadku niektórych osób jest ona wręcz cechą charakterystyczną, a ci, którzy cierpią na tę chorobę, mają stałe wahania nastroju bez wyraźnej lub racjonalnej przyczyny. Takie osoby nie tolerują poczucia frustracji. Jeśli coś nie pójdzie tak, jak sobie tego życzą lub oczekują, następuje coś w rodzaju wybuchu. Ich zachowaniem zaczynają sterować bardzo intensywne i wręcz ekstremalne reakcje emocjonalne i behawioralne. Należą do nich między innymi gniew, agresja słowna lub werbalna, agresja w zachowaniu lub w mowie ciała. Może to być skierowane zarówno wobec samych siebie, jak również innych ludzi. Osoby, których cechuje niestabilność emocjonalna są z reguły ludźmi z niskim poczuciem własnej wartości. Ich umysły są opanowane przez myśli określane jako dychotomiczne. Mają oni z reguły problemy z komunikacją, zazwyczaj także nie dysponują możliwościami, ani też środkami, aby stawić czoła trudnym sytuacjom w swoim życiu.

Ponadto są to osoby bardzo impulsywne i działające raczej instynktownie, niż bazując na logice i rozsądku. Nie myślą o konsekwencjach, zanim zaczną działać. A jeśli wskutek tego znajdą się w sytuacji wiążącej się z jeszcze większymi problemami, niż ta, która stanowiła punkt zapalny do ich posunięć, nie mają z reguły zielonego pojęcia na temat tego, jak sobie z nimi poradzić i jak rozwiązać te nowe problemy. Z drugiej strony dość często są to osoby bardzo kochające i przykładające sporą wagę do związków partnerskich. Wynika to z tego, że z reguły mocno idealizują one innych ludzi. To może z kolei prowadzić do wytworzenia bardzo zależnych od innych osób stanów emocjonalnych.

Osoby, które cechuje niestabilność emocjonalna mogą także zmieniać partnerów ze sporą częstotliwością, ponieważ bardzo trudno jest im prowadzić samotne życie. Mówią wtedy, że mają stałe uczucie pustki wewnątrz. A z drugiej strony ich potencjalni partnerzy często nie są w stanie zbyt długo z nimi wytrzymać i koło się zamyka. Wszystko to niesie ze sobą wiele problemów w życiu towarzyskim, zawodowym i rodzinnym.

Przyczyny

Niestabilność emocjonalna wynika z frustracji i permanentnego napięcia, który jest spowodowany zbyt dużym obciążeniem,  braniem na swoje barki coraz to nowych zadań i obowiązków. Zmienność nastroju czy zachowania np. od radości poprzez złość, obrażanie się, napady gniewu, czy agresji powoduje, że człowiek chwiejny emocjonalnie staje się nierozumiany przez innych ludzi, więc nie zachęca do kontaktu ze sobą. Nikt nie lubi, gdy jednego dnia ktoś jest miły a następnego dnia bez powodu obraża się, czy dąsa. Taki sposób funkcjonowania buduje mur w kontaktach z innymi – zachowanie niestabilnego emocjonalnie człowieka często jest odbierane jako brak rzetelności, brak lojalności czy wreszcie  brak uczciwości.   

Osoba niestabilna emocjonalnie przyczyn swojego stanu może dopatrywać się w czynnikach genetycznych, biologicznych, czy psychospołecznych. Duży wpływ na takie zaburzenia może mieć również wpływ rodziny. Taka osoba mogła być w dzieciństwie zaniedbywana przez rodziców i utrata poczucia bezpieczeństwa mogła przełożyć się na obecny jej stan. Często osoby wykorzystywane seksualnie lub będące ofiarą przemocy mogą w dorosłym życiu odczuwać chwiejność emocjonalną. Niestabilność emocjonalna najczęściej daje o sobie znać w późnym dzieciństwie lub okresie dojrzewania i towarzyszy osobie przez całe życie.

Stałe funkcjonowanie w takich okolicznościach powoduje narastanie lęku, który min. uniemożliwia przeżywanie pozytywnych uczuć. Niestabilność emocjonalna nie pozwala na odczuwanie zadowolenia z tego co wokół. Człowiek nie jest zdolny do przeżywania głębszych więzi, czy budowania satysfakcjonujących relacji. Brakuje przestrzeni na bycie uważnym na siebie samego, nie ma szansy na otwartość na drugiego człowieka. Niemożliwe jest radosne, satysfakcjonujące eksplorowanie świata, własny rozwój, realizacja celów i marzeń szczególnie w obszarze prywatnym  (np. zakładanie rodziny, chęć posiadania potomstwa). Utrzymanie niniejszego stanu przez dłuższy czas prowadzi do ugruntowania negatywnej oceny siebie samego, również negatywnej oceny otaczającej rzeczywistości, widzenia przyszłości w czarnych barwach. To wszystko powoduje uczucie straty, pustki, a także depresję.

Osoby niestabilne często rozwiązują swoje problemy w destrukcyjny sposób niszcząc swój potencjał (np. zachowania ryzykowne, toksyczne relacje). Niestabilność w relacjach występuję też w innych zaburzeniach psychicznych, takich jak: schizofrenia, zaburzenia afektywne, nadużywanie substancji psychoaktywnych, zaburzenia lękowe, zaburzenia osobowości z pogranicza, osobowość chwiejna emocjonalnie.

Leczenie

Leczenie polega na połączeniu leczenia farmakologicznego, prowadzonego przez lekarza psychiatrę, oraz psychoterapii indywidualnej lub grupowej. Zastosowanie psychoterapii jest wtedy niezbędne w uzyskaniu pewnej harmonii w życiu, ponieważ uczy wyrażania emocji w sposób konstruktywny, co jest dla osób chorych niezwykle trudne. Jednak to osoba borykająca się z niestabilnością emocjonalną musi widzieć potrzebę zmiany i pracy nad sobą, aby leczenie przyniosło efekty.