Tematy pomocy

Schizoidalne zaburzenie osobowości

Schizoidalne zaburzenia osobowości to typ osobowości cechujący się introwertyzmem. Osoba ze schizoidalnym zaburzeniem osobowości sama izoluje się od społeczeństwa, jest zdystansowana emocjonalnie wobec innych osób, także bliskich. Ogranicza kontakty międzyludzkie i wyrażanie emocji. Czasem jej zachowanie jest odbierane jako ekscentryczne. Każdy człowiek ma charakterystyczne cechy osobowości, którą tworzą sposób myślenia i zachowania. Jednak niekiedy, pod wpływem rożnych czynników, cechy te mogą się zamienić na zaburzenia osobowości.

Przyczyny

Jak w większości zaburzeń psychicznych, przyczyny schizoidalnego zaburzenia osobowości są złożone. Najprawdopodobniej składają się na nie czynniki genetyczne, biochemiczne oraz czynnik indywidualne, rodzinne (rodzice mogli być albo chłodni emocjonalnie wobec dziecka, albo odwrotnie – narzucający się, za bardzo ingerujący w sprawy dziecka) i środowiskowe. Pewne jest, że zaburzenia osobowości rozwijają się w dzieciństwie, a nieprawidłowe pod względem psychicznym myśli oraz zachowania stają się coraz bardziej zakorzenione w wieku dorosłym.

Objawy

Osobę cierpiącą na schizoidalne zaburzenie osobowości charakteryzuje:

• Oderwanie od rzeczywistości. Chory żyje w świecie własnych przeżyć, jest pochłonięty marzeniami i fantazjami;
• Chłód emocjonalny i niezdolność do wyrażania emocji. Są to jednak tylko pozory. Osoba chora tak naprawdę pragnie bliskości emocjonalnej i nawiązania relacji z kimś drugim, jednak boi się, że zostanie zdominowana. Dlatego relacje z drugim człowiekiem wydają się jej zagrożeniem. Stąd dystans emocjonalny;
• Postawa aspołeczna. Chory jest niezdolny do nawiązywania bliskich kontaktów, źle czuje się w towarzystwie. W związku z tym nie ma przyjaciół i znajomych;
• Brak wrażliwości. Osoby z osobowością schizoidalną mogą być odbierane jako niewrażliwe, jednak w rzeczywistości cechują się ponadprzeciętną wrażliwością, którą ukrywają;
• Słabe zainteresowanie doświadczeniami seksualnymi;
• Ignorancja norm obowiązujących w społeczeństwie;
• Głoszenie poglądów odmiennych od poglądów większości ludzi;
• Obojętność na pochwały i krytykę;
• Anhedonia – brak lub utrata zdolności odczuwania przyjemności.

Rozpoznanie

Psychiatrzy opierają diagnozę tego rodzaju osobowości na następujących kryteriach:

• Brak ochoty na zawieranie bliskich związków oraz czerpanie z nich przyjemności, wliczając w to bycie członkiem rodziny;
• Niemal ciągłe wybieranie zajęć samotniczych;
• Małe lub znikome zainteresowanie doświadczeniami erotycznymi z innymi ludźmi;
• Czerpanie przyjemności z niewielu – o ile jakichkolwiek – rodzajów zajęć;
• Brak bliskich przyjaciół lub powierników innych niż bezpośredni krewni;
• Wrażenie bycia obojętnym na pochwały czy krytyki wygłaszane przez innych;
• Okazywanie chłodu emocjonalnego, dystansu lub spłaszczonej uczuciowości.

Leczenie

W procesie leczenia często używana jest wspomagająca psychoterapia, skupiająca się na takich aspektach jak: umiejętność radzenia sobie z własnymi problemami, poprawa zdolności i interakcji społecznych, komunikacja międzyludzka, czy też ocena własnej wartości. Osoby schizoidalne wykazują tendencję do niezauważania pewnych zaburzeń ich osobowości, które uniemożliwiają im odbieranie bodźców ze środowiska i poprawne kształtowanie doświadczenia życiowego. Sposób, w który odbierają poszczególne wydarzenia podnosi jedynie ich lęk przed emocjonalną zażyłością i ogranicza ich w nawiązywaniu interakcji z innymi ludźmi. Ich powściągliwość ogranicza możliwości udoskonalania umiejętności społecznych i zachowań umożliwiających efektywne nawiązywanie relacji międzyludzkich. Grupy socjalizujące mogą pomóc osobom o osobowości schizoidalnej. Również praktyki edukacyjne, w których osoby schizoidalne uczą się rozpoznawać swoje dobre i złe emocje mogą okazać się skuteczne. Takie rozpoznanie umożliwia pacjentom nauczenia się własnych emocji i emocji, które mogą zaobserwować u innych, dzięki czemu mogą współodczuwać z innymi ludźmi. Takie praktyki pozwalają osobom schizoidalnym na wytworzenie empatii względem zewnętrznego świata.