Tematy pomocy

Kompulsywne zaburzenie osobowości

Zaburzenie osobowości, w którym występuje wzorzec zachowań zdominowany dbałością o porządek, perfekcjonizmem, kontrolą umysłową i w kontaktach interpersonalnych, kosztem elastyczności, otwartości i efektywności.

Przyczyny

Nie zidentyfikowano pojedynczej przyczyny tego zaburzenia. Wiele teorii sugeruje, że osoby cierpiące na te zaburzenie były wychowywane przez niedostępnych rodziców, którzy byli nadmiernie kontrolujący lub opiekuńczy. W dzieciństwie mogli być również surowo karani. Cechy tego zaburzenia mogły rozwinąć się jako pewien rodzaj mechanizmu obronnego, w celu uniknięcia kary poprzez bycie „perfekcyjnym” i posłusznym. Czynniki genetyczne mogą odgrywać pewną rolę, jednak temu zagadnieniu to poświęcono do tej pory wiele badań. Czynniki kulturowe również mogą wpływać na rozwój zaburzenia. Społeczności lub religie, które są bardzo autorytatywne i ograniczone surowymi zasadami mogą wpływać na rozwój osobowości we wczesnym dzieciństwie. Jednocześnie trzeba pamiętać, że nie wszystkie społeczności opierające się na surowych zasadach są dysfunkcjonalne.

Objawy

• nadmierne poświęcenie się pracy, które zaburza życie społeczne i rodzinne,
• nadmierne skupienie na listach, zasadach i drobnych szczegółach,
• perfekcjonizm, który zakłóca zakończenie zadań,
• sztywne podążanie za moralnymi i etycznymi zasadami,
• niechęć do oddelegowania zadań na innych ludzi, dopóki nie zrobią tego dokładnie tak, jak zostali o to poproszeni,
• brak hojności, nadmierna i bezpodstawna oszczędność,
• gromadzenie rzeczy.

Diagnoza tego zaburzenia pojawia się gdy powyższe cechy prowadzą do znacznego zaburzenia funkcjonowania społecznego, zawodowego i/lub rodzinnego.

Rozpoznanie

Do rozpoznania zaburzenia spełnione muszą być co najmniej trzy spośród poniższych warunków.

• zaabsorbowanie szczegółami, regułami, porządkiem, organizacją lub harmonogramami do stopnia, w którym tracony jest podstawowy sens działalności,
• okazywanie perfekcjonizmu kolidującego z finalizowaniem zadań (np. niezdolność do dokończenia projektu, ponieważ nie zostały spełnione nasze wygórowane i ścisłe standardy),
• nadmierne poświęcenie się pracy i wydajności ze szkodą dla wolnego czasu oraz przyjaźni, które nie jest spowodowane oczywistą koniecznością ekonomiczną,
• zbytnia sumienność, skrupulatność i mała elastyczność w kwestiach moralnych, etycznych oraz dotyczących wartości, niewynikająca z kulturowej czy religijnej tożsamości,
• niezdolność do wyrzucania zużytych lub bezwartościowych przedmiotów, nawet jeżeli nie mają wartości sentymentalnej,
• niechęć do delegowania zadań lub pracy na innych, jeśli nie poddadzą się w pełni narzuconym przez nas sposobom ich wykonania,
• skąpy styl wydawania pieniędzy na siebie i na innych; pieniądze są postrzegane jako dobro, które ma być gromadzone z myślą o przyszłych katastrofach,
• okazywanie sztywności i uporu.

Leczenie

Leczenie to przede wszystkim długoterminowa psychoterapia. Ponadto leki można stosować w przypadku wystąpienia wyraźnych problemów dotyczących nastroju (takich jak depresja) lub wyraźnych cech obsesyjnych i kompulsywnych. Najczęściej będą to leki z grupy tzw. leków przeciwdepresyjnych.