psychologische hulp
Psycho-educatie
Vooroordelen, stereotypen – waarom zijn ze schadelijk?
Vooroordelen en stereotypen: waarschijnlijk is ieder van ons ze wel eens tegengekomen, eraan bezweken en misschien zelfs het slachtoffer ervan geworden. Soms weten we niet eens wanneer ze ons beïnvloeden. We begrijpen niet altijd waarom ze verschijnen. Er zijn veel onbekende factoren om hen heen, maar er kan zeker worden gezegd dat ze meer kwaad dan goed met zich meebrengen.
Stereotypen zijn generalisaties, dat wil zeggen dat ze dezelfde kenmerken toekennen aan alle mensen die tot een bepaalde sociale groep behoren. We hebben het over stereotypen die verband houden met geslacht, religie of psychische aandoeningen.
Stereotiep denken kan om vele redenen schadelijk zijn en leiden tot sociale vooroordelen die een negatieve houding ten opzichte van een bepaalde groep vergroten. Mensen die bezwijken voor stereotypen zijn bereid de ontbrekende informatie over een bepaalde persoon zelf in te vullen, op basis van hun opvattingen over een bepaalde sociale groep. Bovendien zijn mensen ook geneigd bepaalde eigenschappen over het hoofd te zien als ze niet aansluiten bij hun stereotiepe overtuigingen.
Helaas is het veel gemakkelijker om voor vooroordelen te zwichten dan om ertegen te protesteren.
Ondanks veel onderzoek op dit gebied is er nog steeds geen duidelijk antwoord op de vraag: hoe kom je af van stereotiep denken?
Het is echter de moeite waard om even na te denken, naar ons eigen gedrag te kijken en na te denken over wanneer we zelf een vijandige houding tegenover een onbekende persoon hebben getoond vanwege onze vooroordelen? Wat kunnen we eraan doen? Hoe kunnen we de ongunstige houding ten opzichte van anderen in onze kleine gemeenschap veranderen?
Elke verandering, zelfs potentieel klein, is van groot belang. Daarom:
„Wees de verandering die je in de wereld wilt zien”.
Stress en mentale en fysieke gezondheid
Wat is stress en welke invloed heeft het op onze geestelijke gezondheid? Kan stress alleen maar schadelijk voor ons zijn, of bestaat er misschien ook goede stress?
Stress heeft een breed spectrum aan effecten en kan een zeer intense impact hebben op ons lichaam. De negatieve effecten ervan kunnen zich vertalen in het functioneren van het immuunsysteem, het hormonale systeem, het maag-darmstelsel en de bloedsomloop. Stress heeft een even sterke invloed op de psyché en speelt een belangrijke rol bij het optreden van psychische stoornissen, vooral bij gevoelige mensen. Intensieve stress kan ook uw vermogen om met het dagelijks leven om te gaan aantasten.
Daarnaast is stress een mentale toestand die optreedt wanneer de uitdagingen die we tegenkomen onze middelen of vaardigheden te boven gaan. Dan is er sprake van een sterke angst om te falen. Uitdagingen die stress veroorzaken, worden stressoren genoemd. Met andere woorden: stressoren zijn externe factoren die ons stress bezorgen.
Het is vermeldenswaard dat er naast negatieve stress ook positieve stress bestaat. Schadelijke stress wordt stress genoemd en leidt tot geestelijk lijden. Deze gunstige stress, eustress genoemd, motiveert ons echter om actie te ondernemen.
Negatieve stress kan zeer schadelijk zijn voor uw gezondheid. Het effect is cumulatief, wat betekent dat elke volgende stressvolle ervaring onze gevoeligheid ervoor kan vergroten. Het kan ook een zichzelf versterkend mechanisme in gang zetten dat onze evaluatie verandert van ervaringen die voorheen niet als stressvol werden ervaren. Bovendien hebben we, als we ons slecht voelen, de neiging om negatieve conclusies te trekken uit objectief gewone situaties. Als gevolg hiervan kunnen alledaagse, routinematige situaties stressvol worden.
Het langdurig ervaren van stress kan leiden tot depressie en vele ernstige ziekten. Gezondheidsproblemen die vaak door stress worden veroorzaakt, vereisen een langdurige behandeling en passende behandeling. Veel van deze gezondheidsproblemen blijven veel langer bij ons dan we zouden verwachten. Er is een significante afname van stemming, energie, maar ook de motivatie om te handelen. Soms brengt een stressvolle gebeurtenis ons in een cirkel waar we moeilijk uit kunnen komen. Het ene probleem voedt het andere, en uiteindelijk raken we uitgeput en overweldigd en zien we geen constructieve oplossing.
Het is belangrijk om stress en de gevolgen die daarmee gepaard gaan niet te onderschatten. Als we het gevoel hebben dat we het niet alleen aankunnen, moeten we specialistische hulp zoeken. Er zijn veel voorzieningen die professionele psychologische, psychiatrische en therapeutische hulp bieden. Eén daarvan is onder meer GGZ voor elkaar.
Psychologiespecialisten willen u helpen een emotionele crisis te overwinnen, maar ook ondersteuning bieden bij het aanleren van nieuwe denkpatronen die het in de toekomst veel gemakkelijker zullen maken om met een crisissituatie om te gaan.
Angst, angst- en paniekaanvallen, obsessies en dwanghandelingen
Dagelijks komen we veel verschillende termen tegen voor onze kwalen, maar deze zijn voor ons niet altijd even begrijpelijk. Om het voor ons gemakkelijker te maken ze te begrijpen en te onderscheiden, hebben we besloten een beeld te geven van de meest voorkomende aandoeningen.
Als we het hebben over angst, paniekaanvallen en paniekaanvallen, is het de moeite waard om deze concepten te leren onderscheiden. Angst is een reactie die optreedt in een situatie van reële dreiging, terwijl angst een toestand is die optreedt zonder enige externe factor.
Angst en paniek zijn basisemoties die ons helpen snel te reageren in een gevaarlijke situatie, door ons lichaam op passende wijze tot handelen te stimuleren. Wanneer een dergelijke opwinding plaatsvindt zonder een echte reden die onze veiligheid in gevaar brengt, hebben we te maken met een paniekaanval. Tijdens een paniekaanval ervaren we bijna dezelfde symptomen als tijdens hevige angst. Het is bijvoorbeeld een verhoogde hartslag, een sterk verlangen om te ontsnappen en vaak bijkomende gevoelens zoals een sterke angst voor naderend ongeluk, de dood of ziekte.
Wanneer we angst ervaren, gaat dit gepaard met veel onaangename emoties en overtuigingen over de toekomst. Angst is een moeilijk te beschrijven gevoel en kan er afhankelijk van de situatie anders uitzien. De algemene schets ervan wordt geassocieerd met een slecht humeur, overmatige angsten, overmatige focus op zichzelf en potentiële bedreigingen. Door angst te ervaren, bereiden we ons voor op bedreigingen en moeilijkheden die op dit moment niet bestaan, maar zich wel kunnen voordoen. In onze gedachten proberen we ermee om te gaan. We vermijden situaties die een potentiële bedreiging kunnen vormen, waarbij we voorbijgaan aan het feit dat de meeste van deze angsten ongegrond zijn, en we geven vaak veel plezier op en trekken ons terug uit het sociale leven.
Depressief door angst leven we in de schaduw ervan en proberen we ons eraan aan te passen. Wanneer angst chronisch en ernstig is en ons dagelijks leven voortdurend beïnvloedt, spreken we van angststoornissen, die kunnen bijdragen aan het ontstaan van depressie. Mensen die lijden aan angststoornissen of depressies krijgen ook vaak last van paniekaanvallen.
Een andere veel voorkomende aandoening zijn obsessies en dwanghandelingen. Obsessies zijn opdringerige gedachten die vaak terugkomen en waar we niet van af kunnen komen. Ze zijn een veel voorkomende bron van angst en angst. Mensen die dit soort gedachten ervaren, proberen ze te onderdrukken of te negeren. Dwanghandelingen zijn daarentegen obsessieve activiteiten. Acties die worden herhaald en noodzakelijk worden geacht als reactie op obsessies die zich voordoen. Bijvoorbeeld voortdurend controleren of de deuren gesloten zijn, voortdurend handen wassen.
Obsessief-compulsieve stoornissen zijn ongewenste, aanhoudende gedachten die gepaard gaan met dwangmatig gedrag gericht op het verlichten van interne spanning. Iemand die aan dergelijke stoornissen lijdt, is niet in staat de terugkerende gedachten en handelingen die door deze gedachten worden veroorzaakt, onder controle te houden. Dit kunnen openlijke, lange rituelen zijn, zoals het organiseren van dingen, of verborgen activiteiten, zoals voortdurend tellen of gebeden. Obsessief-compulsieve stoornis is een veel voorkomende en een van de meest lastige psychische stoornissen. Het dagelijks leven wordt veel moeilijker en kleine uitdagingen kunnen onmogelijk te verwezenlijken worden.
Stemmingsstoornissen
Een depressieve stemming is normaal en overkomt ons allemaal. Het kan door veel verschillende dingen worden veroorzaakt en er is niets alarmerends aan, zolang het niet de dagelijkse norm is. Meestal spreken we van een stemmingsstoornis als we te maken hebben met een ernstige en langdurige neerslachtigheid. Het is echter vermeldenswaard dat stemmingsstoornissen zich ook op totaal verschillende manieren kunnen manifesteren.
Stemmingsstoornissen zijn gebaseerd op extreme emoties: opwinding die manie wordt genoemd, of intense droefheid die depressie wordt genoemd. Bij een manische episode gaat het om de aanwezigheid van onrealistische, intense gevoelens, bijvoorbeeld opwinding. Depressie daarentegen wordt gekenmerkt door zeer intense droefheid en verdriet. Sommige mensen kunnen alleen perioden van depressie ervaren; dit wordt een depressieve episode genoemd. Bij andere mensen kunnen perioden van depressie worden afgewisseld met perioden van manie. Er kunnen ook zogenaamde gemengde episoden zijn, waarbij u stemmingswisselingen ervaart.
Als we het hebben over unipolaire affectieve stoornissen, ook wel depressieve stoornissen genoemd, ervaren we meestal algemene droefheid, ernstige depressie, ontmoediging, verlies van vreugde bij activiteiten die in het verleden vreugde gaven, minder bereidheid om te leven, slaapproblemen (veel slaperigheid of weinig slaap), eetlustproblemen (te veel of te weinig eetlust).
Bipolaire stoornissen verschillen van unipolaire stoornissen wat betreft het optreden van manische episodes. Tijdens de manische periode ervaren we plotselinge euforie, grote opgetogenheid, frequente prikkelbaarheid en zelfs agressie (vooral als de omgeving zich niet wil aanpassen aan onze verwachtingen), minder slaap, verminderde eetlust, hoge motorische activiteit, verbale flow en veel ander soortgelijk gedrag. Dergelijke stoornissen zijn zeer ernstig en kunnen vele gevolgen hebben, zoals problemen bij het dagelijks functioneren of het zich terugtrekken uit sociale activiteiten. In elk van de hierboven genoemde situaties kunnen we meer of minder symptomen hebben, maar als deze lange tijd aanhouden, moeten we een specialist raadplegen.
Persoonlijkheidsstoornis
Het is de moeite waard om te beginnen met uit te leggen: wat is persoonlijkheid eigenlijk? Welnu, het is een onderdeel van al onze functies. Deze kenmerken worden al tijdens de kindertijd opgebouwd, en naarmate we ouder worden, vormen en consolideren onze levenservaringen deze. We kunnen daarom zeggen dat dit complexe gedragspatronen zijn die diep in ons verankerd zijn.
Wanneer spreken we over persoonlijkheidsstoornissen?
Een volwassen persoon heeft doorgaans geen groot probleem met het aanpassen aan de sociale vereisten of regels die op een bepaalde plaats gelden. Kan gedrag aanpassen aan een bepaalde situatie. Bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis is er sprake van een gebrek aan flexibiliteit en rigiditeit in het gedrag, dat zo sterk is dat het de aanpassing aan sociale normen belemmert. Zulke mensen kunnen in bepaalde situaties moeilijk hun weg vinden en ervaren bovendien ernstig psychisch lijden.
Er doen zich problemen voor op gebieden als perceptie, het uiten van emoties, het functioneren onder andere mensen en het beheersen van iemands innerlijke verlangens. Mensen met persoonlijkheidsstoornissen veroorzaken vaak veel problemen, niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de mensen om hen heen. De omgeving waarin ze leven begrijpt hun gedrag meestal niet.
Er zijn veel verschillende soorten persoonlijkheidsstoornissen. Ze zijn onderverdeeld in categorieën waarin de stoornissen enigszins op elkaar lijken. Deze categorieën worden in diagnostische terminologie “bundels” genoemd.
- Cluster A-persoonlijkheidsstoornissen worden gekenmerkt door kenmerken als: teruggetrokkenheid, kilheid, achterdocht, irrationaliteit, wantrouwen. Het komt voor bij ongeveer 5,7% van de bevolking. In deze categorie vallen de volgende aandoeningen:
- Schizotypische persoonlijkheid – dit zijn meestal koude en apathische mensen, ze hebben de neiging zich terug te trekken, hebben slecht contact met anderen en zijn soms excentriek en achterdochtig. Ze hebben meestal een vreemde manier van spreken, vreemd gedrag en soms wanen. Meer hierover kun je te weten komen door de link te volgen: Schizotypische persoonlijkheidsstoornis – GGZ voor elkaar
- Schizoïde persoonlijkheid – dit zijn mensen die gewoonlijk niet de behoefte voelen om hechte relaties aan te gaan, teruggetrokken zijn, worden gekenmerkt door een onvermogen om emotionele toestanden te herkennen en uit te drukken, vaak geen emotionele reactie hebben op gebeurtenissen om hen heen, een rigide denkstijl hebben en gedrag, maar ook problemen met het functioneren in de samenleving. U kunt hier meer over leren door de link te volgen: Schizoïde persoonlijkheidsstoornis – GGZ voor elkaar
- Paranoïde persoonlijkheid – zulke mensen hebben de neiging achterdochtig en wantrouwend tegenover anderen te zijn, ze nemen vaak vijandig gedrag bij mensen waar, ze hebben ook de neiging zichzelf als een ideaal persoon te beschouwen, ze zijn buitengewoon gevoelig voor mislukkingen en afwijzing, en ze ervaren lange tijd onaangenaamheden . U kunt hier meer over leren door de link te volgen: Paranoïde persoonlijkheidsstoornis – GGZ voor elkaar
- Cluster B-persoonlijkheidsstoornissen hebben in de kern de volgende kenmerken: theatraal gedrag, overmatig vertoon van emoties, aandacht zoeken, onstabiele en oppervlakkige stemming, frequente ervaring van conflicten met andere mensen, neiging tot dramatisch emotioneel en onvoorspelbaar gedrag. Het komt voor bij ongeveer 1,5% van de bevolking. De volgende aandoeningen vallen in deze categorie:
- Antisociale persoonlijkheid – deze mensen worden vervangen door onethisch gedrag, ze overwegend aandacht aan abrikozenprincipes. Ze hebben niet het vermogen om hun gedrag aan te passen aan de eisen van de omgeving, ze liegen en manipuleren vaak. Hun gedragsproblemen begonnen meestal in de kindertijd. Ze hebben ook de neiging risicovol en vijandig gedrag te vertonen. U kunt hier meer over leren door de link te volgen: Antisociale persoonlijkheidsstoornis – GGZ voor elkaar
- Borderline persoonlijkheid – zo’n persoonlijkheid wordt gekenmerkt door impulsief gedrag, stemmingswisselingen, gebrek aan woedebeheersing, angst voor verlating, angst voor eenzaamheid, onstabiele en intense relaties met anderen, onverwachte veranderingen in de beoordeling van anderen, onstabiel zelfbeeld, gevoel van leegte, gemak van verveling, zelfbeschadiging. U kunt hier meer over leren door de link te volgen: Borderline persoonlijkheidsstoornis – GGZ voor elkaar
- Historische persoonlijkheid – zulke mensen dramatiseren vaak hun eigen ervaringen, tonen expressief hun emoties, zijn verleidelijk en concentreren zich buitensporig op hun uiterlijke verschijning. Ze hebben de neiging aandacht te zoeken en raken geïrriteerd als ze die niet krijgen. U kunt hier meer over leren door de link te volgen: Histrionische persoonlijkheidsstoornis – GGZ voor elkaar
- Narcistische persoonlijkheidsstoornis – Narcistische mensen hebben de neiging erg egocentrisch te zijn. Ze hebben een overdreven gevoel van eigenwaarde, vragen overdreven aandacht, hunkeren naar bewondering en zijn overtuigd van hun eigen uniciteit. Ze worden vaak gekenmerkt door een gebrek aan empathie en arrogantie. U kunt hier meer over leren door de link te volgen: Narcistische persoonlijkheidsstoornis – GGZ voor elkaar
- Cluster C-persoonlijkheidsstoornissen worden gekenmerkt door kenmerken als: spanning, angst, vaak overmatige zelfbeheersing, angst. Het komt voor bij ongeveer 6% van de bevolking. Deze categorie omvat de volgende aandoeningen:
- Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis – de belangrijkste kenmerken van deze persoonlijkheidsstoornis zijn grote verlegenheid, evenals gevoeligheid voor sociale kritiek en afwijzing. Er is ook vaak sprake van sterke onzekerheid in relaties met anderen, algemene problemen bij het aangaan van relaties en moeilijkheden bij het uiten van je mening. U kunt hier meer over leren door de link te volgen: Vermijdende persoonlijkheidsstoornis – GGZ voor elkaar
- Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis is in de eerste plaats een onvermogen om verantwoordelijkheid voor zichzelf te nemen, problemen met het nemen van beslissingen en het toestaan dat mensen om ons heen belangrijke beslissingen voor zichzelf nemen. Zulke mensen hebben ook problemen met het stellen van grenzen met anderen, hebben moeite met het uit elkaar gaan, voelen zich slecht als ze alleen zijn, schuiven vaak hun behoeften opzij om relaties in stand te houden, en zijn onderdanig en niet assertief. U kunt hier meer over leren door de link te volgen: Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis – GGZ voor elkaar
- Obsessief-compulsieve persoonlijkheid – zulke mensen zijn meestal pedant, overdreven gefocust op orde en regels, en besteden veel aandacht aan onbelangrijke details. Het is moeilijk voor hen om te ontspannen, ze zijn zelden ontspannen en ze zijn meestal niet hartelijk. Ze hebben vaak terugkerende onaangename gedachten. U kunt hier meer over leren door de link te volgen: Compulsieve persoonlijkheidsstoornis – GGZ voor elkaar