STRACH PRZED OPUSZCZENIEM

Źródłem lęku przed odrzuceniem jest nieuzasadniony strach przed wchodzeniem w bliskie relacje z innymi ludźmi. Dla osoby z tą przypadłością każdy związek, relacja niesie w sobie ryzyko bycia odrzuconym. Taka wizja odtrącenia i samotności jest przerażająca. Osoba z tą przypadłością nie potrafi budować szczęśliwych relacji z innymi ludźmi, a jeśli nawet jej się to uda nie potrafi się z nich cieszyć.

Przyczyny

Za główną i najważniejszą przyczynę lęku przed odrzuceniem uznaje się negatywne przeżycia z dzieciństwa. Doświadczenie odtrącenia we wczesnym okresie życia ma realny wpływ na późniejsze funkcjonowanie w relacjach z innymi ludźmi. Przyczyną lęku przed odrzuceniem może być również brak bezpiecznego stylu przywiązania w dzieciństwie, który skutkuje nieumiejętnością tworzenia bezpiecznych relacji z drugim człowiekiem. Dziecko, które było zostawiane bez opieki, zainteresowania, ciepła i miłości traci zaufanie do bliskiej osoby i otaczającego świata. Powoduje to, że jako dorosły nie potrafi budować z drugim człowiekiem relacji opartej na zaufaniu, bliskości czy miłości. Gdy dziecko spotkało się z przemocą w rodzinie lub też traumę spowodowało u niego np. rozstanie rodziców może ono w przyszłości cierpieć na lęk przed odrzuceniem.

Objawy

Lęk przed porzuceniem objawia się następująco:

• Trudność z pozostawieniem przestrzeni partnerowi;
• Kurczowe trzymanie się partnera lub partnerki lub wciąż chęć większego kontaktu;
• Nadmierna uważność i nadmierna tolerancyjna;
• Chętne dzielenie się uczuciami i informacjami;
• Większa troska o partnera niż o siebie;
• Osoba ta czuje, że nigdy nie daje z siebie wystarczająco dużo;
• Dostosowanie się do terminarza i tempa drugiej strony;
• Słabo wyznaczone granice, tolerowanie krzywdy, uczucie bycia nieszczęśliwym lub niewierność;
• Zależność od partnera;
• Pragnienie nieustannych oznak czułości;
• Nadmierna radość z wylewności drugiej strony;
• Traktowanie seksu jako dowodu miłości bądź używanie go do wykupywania sobie poczucia bezpieczeństwa;
• Porzucenie właściwych granic seksualnych, by sprawić radość drugiej stronie, bezsilność wobec jej dominujących skłonności;
• Potrzebowanie partnera jako stałego towarzysza;
• Ciągłe poszukiwanie więzi i bliskości;
• Poczucie zagubienia pod nieobecność drugiej strony;
• Okazywanie strachu, a ukrywanie złości;
• Nadmierna ustępliwość i ostrożność;
• Cierpienie z powodu odejść i powrotów.

Ponadto objawy lęku przed odrzuceniem mogą być różne w zależności od typu osobowości z jaką mamy do czynienia. Najbardziej charakterystyczne z nich to:

– objawy narcystyczne, wśród których należy wymienić wyniosłość, wysoką samoocenę, perfekcjonizm, egoizm, wygórowane wymagania wobec siebie i innych,

– objawy unikające, czyli unikanie działań wymagających bliższych relacji z ludźmi,

– objawy anankastyczne, czyli nadmierny perfekcjonizm, ostrożność, przezorność, a także zbyt duża/przesadna sumienność;

– objawy zależne, które przejawiają się w nadmiernym podporządkowywaniu się innym ludziom, nieumiejętności wyrażania własnego zdania, problemami z samodzielnym podejmowaniem decyzji, bezradnością, przerzucaniem odpowiedzialności na innych ludzi,

– objawy histrioniczne, czyli uwodzicielskość, nadmierne koncentrowanie się na atrakcyjności fizycznej,  nieumiejętność nawiązywania mocniejszych relacji uczuciowych z innymi ludźmi, osoby z tymi objawami czują się często niedoceniane, gdy nie są w centrum uwagi,

– objawy schizoidalne, czyli wycofanie się z relacji, skłonność do samotnictwa, obojętność emocjonalna,

– objawy paranoiczne, czyli podejrzliwość i nieufność wobec innych ludzi, przewrażliwienie na swoim punkcie,

– osobowość typu borderline, którą charakteryzuje niestabilność uczuciowa, skrajne uczucia wobec innych od silnej więzi i idealizowania drugiej osoby do całkowitego odrzucenia, nienawiści i pogardy.

Lęk przed odrzuceniem jest bardzo dobrze widoczny w związkach, w których jedna osoba panicznie boi się samotności. Lęk, który nią kieruje powoduje, że jest ona w stanie wiele zrobić i wiele poświęcić, aby nie być samotną.

Problem ten niesie wiele za sobą życiowych konsekwencji. Są nimi m.in. poczucie osamotnienia, pustki, niezrozumienia, obniżone poczucie własnej wartości, nieumiejętność nawiązywania bliskich relacji. Czasem pojawiają się również objawy nerwicowe czy depresyjne. Osoby te są wrażliwe na krytykę, odmowę, wiele zachowań innych osób przyjmują bardzo osobiście i odbierają jako atak na swoją osobę.

Leczenie

Lęk przed odrzuceniem nie tylko często trudno sobie uświadomić, ale również trudno uporać się z problemem bez pomocy specjalisty. Najskuteczniejszą metodą leczenia jest terapia, choć i tutaj przeszkodą może być strach pacjenta przed odrzuceniem. Tym razem przez terapeutę. Głównym celem psychoterapii jest pomoc pacjentowi w utrzymaniu się w relacji.