STRACH

Przyczyny

Istnieją trzy grupy zaburzeń, w których strach stanowi główny objaw chorobowy. Strach różni się od lęku tym, że powstaje w obecności konkretnego, zagrażającego obiektu. Do zaburzeń związanych ze strachem należą:

• fobie – dana osoba okazuje strach wobec konkretnego bodźca, np. psów, przy czym obawa jest nieproporcjonalnie wielka w stosunku do rzeczywistego zagrożenia, jakie dany obiekt może stworzyć;
• zespół stresu pourazowego – dana osoba cierpi z powodu lęku, depresji, uczucia odrętwienia i stałego odtwarzania traumy po przeżyciu jakiejś katastrofy, przekraczającej swą miarą zwykłe ludzkie cierpienia;
• zaburzenia lękowe – długo utrzymujący się stan nasilonych i częstych lęków, czemu towarzyszy pogorszenie normalnego funkcjonowania i związane z tym stanem poczucie cierpienia psychicznego.

Objawy

Strach powoduje w naszym organizmie wydzielanie różnych substancji, które stawiają nas w stan gotowości. Wytwarzana w sytuacji stresowej adrenalina wywołuje przyspieszone bicie serca, wzrost ciśnienia krwi, rozszerzenie oskrzeli, źrenic, napięcie mięśni – czyli odruchy mające pomóc nam w ucieczce i walce. Uczuciu temu towarzyszy szeroki zakres objawów, na różnych poziomach. Wśród objawów somatycznych obserwuje się: potliwość, bóle głowy, bóle w klatce piersiowej, przyspieszenie akcji serca, szybszy oddech, zawroty głowy, zaczerwienienie lub blednięcie skóry, jej mrowienie, szumy w uszach, problemy z erekcją. Objawom fizjologicznym towarzyszą objawy psychiczne i psychomotoryczne, takie jak: nadpobudliwość, wewnętrzne napięcie, niepokój, tiki, podenerwowanie, problemy z koncentracją uwagi i pamięcią, zaburzenia rozumowania i planowania. Stany lękowe są charakterystyczne dla każdego typu nerwicy, mogą pojawić się w psychozach, depresji, schizofrenii. Mogą występować w stanach zaburzenia świadomości, np. w delirium. Towarzyszą również chorobom somatycznym, np. układu krążenia.

Leczenie

Metody terapii można podzielić na dwie zasadnicze grupy. Pierwszą tworzą techniki behawioralne, które skupiają się na nauczeniu pacjenta radzenia sobie z czynnikiem wyzwalającym lęk i wyeliminowaniu uczucia strachu. W drugiej grupie znajduje się psychoanaliza. Zakłada ona także dotarcie do przyczyny silnego lęku. Obok tych metod, mających doprowadzić pacjenta do przekonania, że to on sam decyduje o uczynieniu niegroźnej sytuacji przerażającą, stosuje się także techniki relaksacyjne, np. kontrolę oddechu lub wykształcenie zachowań ułatwiających przetrwanie w stresującej sytuacji, np. niepatrzenie w dół na górskiej wycieczce (przy lęku wysokości). Przy złożonych, ciężkich fobiach i zaburzeniach, oprócz psychoterapii stosuje się także leczenie farmakologiczne.