GGZ voor elkaar

HULPONDERWERP

Exposure Therapie

Exposure therapie is een op evidence gebaseerde behandeltechniek die wordt gebruikt om angst- en vermijdingsproblemen te behandelen. Het doel van deze therapie is om mensen te helpen hun angstige of stressvolle reacties op bepaalde situaties, objecten of gedachten te verminderen door geleidelijke en gecontroleerde blootstelling aan deze angsten. Exposure therapie wordt vaak gebruikt bij de behandeling van angststoornissen, zoals fobieën, posttraumatische stressstoornis (PTSS), obsessief-compulsieve stoornis (OCS) en sociale angststoornis.

Belangrijkste aannames

  • Angstvermindering door Blootstelling: Exposure therapie gaat ervan uit dat gecontroleerde en herhaalde blootstelling aan angstige stimuli leidt tot een afname van angst en stress.
  • Vermijdingsgedrag Versterkt Angst: De therapie veronderstelt dat vermijding van angstige situaties de angst in stand houdt of zelfs verergert, en dat confrontatie met deze situaties essentieel is om angst te overwinnen.
  • Veilige en Gecontroleerde Omgeving: Het geloof in het belang van een veilige en gecontroleerde omgeving waar patiënten angstige stimuli op een geleidelijke en gestructureerde manier kunnen benaderen.

Een vorm van therapie

Exposure Therapie is een evidence-based behandeltechniek die gericht is op het verminderen van angst door gecontroleerde en geleidelijke blootstelling aan de angstige situaties, objecten of gedachten die vermeden worden.

Oorzaken van aandoeningen

  • Angststoornissen: Exposure therapie wordt toegepast bij aandoeningen zoals fobieën, posttraumatische stressstoornis (PTSS), obsessief-compulsieve stoornis (OCS), en sociale angststoornis.
  • Vermijdingsgedrag: Het vermijden van bepaalde situaties of gedachten die angst veroorzaken kan leiden tot verergering van symptomen en een afname van kwaliteit van leven.
  • Onrealistische Denkpatronen: Cognitieve vervormingen of onrealistische gedachten over angstige situaties dragen bij aan de ontwikkeling en instandhouding van angststoornissen.

Beperkingen

  • Emotionele Intensiteit: Exposure therapie kan intens emotioneel zijn, wat voor sommige patiënten moeilijk te verdragen kan zijn zonder adequate ondersteuning.
  • Tijdsinvestering: Het proces van geleidelijke blootstelling kan tijdrovend zijn en vereist geduld van zowel de patiënt als de therapeut.
  • Niet Geschikt voor Alle Aandoeningen: Sommige psychische aandoeningen, zoals ernstige depressie of complexe comorbide stoornissen, kunnen andere of aanvullende behandelmethoden vereisen.

Therapiemethoden

  • Geleidelijke Blootstelling: Patiënten worden stapsgewijs blootgesteld aan steeds meer angstige situaties, beginnend met minder bedreigende situaties en geleidelijk opbouwend naar intensere situaties.
  • Controle en Veiligheid: De blootstelling vindt plaats in een gecontroleerde omgeving onder begeleiding van een therapeut, aangepast aan het tempo en de behoeften van de patiënt.
  • Cognitieve Herstructurering: Naast blootstelling wordt soms ook gewerkt aan het identificeren en veranderen van onrealistische of negatieve gedachten over de angstige situatie.
  • Praktische Oefeningen: Zowel in therapiesessies als in het dagelijks leven worden praktische oefeningen toegepast, waaronder in vivo exposure (directe blootstelling), in vitro exposure (verbeelding), en virtuele realiteit exposure (VR).

Sterke punten

  • Effectieve Angstvermindering: Exposure therapie heeft aangetoond effectief te zijn in het verminderen van angst en het verbeteren van de kwaliteit van leven.
  • Langdurige Resultaten: Patiënten ontwikkelen vaardigheden die hen helpen om toekomstige angsten beter aan te kunnen, wat leidt tot duurzame verbeteringen.
  • Verhoogd Zelfvertrouwen en Veerkracht: Patiënten krijgen meer zelfvertrouwen en ervaren een groter gevoel van controle door het succesvol onder ogen zien van hun angsten.
  • Vermindering van Vermijdingsgedrag: Door het doorbreken van vermijdingsgedrag kunnen patiënten weer deelnemen aan activiteiten en situaties die ze eerder zouden vermijden.

PROBLEMATIEK

THERAPIEVORMEN

Dialectische gedragstherapie (DGT)

GGZ voor elkaar in Utrecht is een zorginstelling die enkele van de beste specialisten op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg uit Nederland samenbrengt. Onze teamleden zijn gespecialiseerd in verschillende behandel methoden. De belangrijkste methoden die in onze instelling worden gebruikt, zijn onder meer.

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie is een van de best onderzochte therapeutische benaderingen, waarvan de effectiviteit door talrijke klinische onderzoeken wordt bevestigd. De oorsprong ervan gaat terug tot de jaren zestig, toen de Amerikaanse psychiater Aaron Beck met succes zijn cognitieve therapie voor depressie begon te gebruiken. De methode van Beck, die wijst op het cruciale belang van negatieve overtuigingen over zichzelf, de wereld en andere mensen bij de ontwikkeling van depressie, is een inspiratiebron geworden voor het creëren van cognitieve modellen van andere psychische stoornissen en een vorm van therapie die gebaseerd is op het veranderen van onaangepaste overtuigingen.

Desensibilisatie en verwerking door oogbewegingen (EMDR)

Er is al een kwart eeuw verstoken sinds de wereld voor het eerst hoorde over deze methode om angst te overwinnen. Tot nu toe hebben meer dan 2 miljoen mensen de methode met succes gebruikt. De effectiviteit van EMDR bij mensen met kleine en grote trauma’s is klinisch bewezen. Wanneer we het woord TRAUMA zeggen, bedoelen we de psychologische gevolgen van een negatieve ervaring die desorganisatie en ontregeling van het menselijke fysiologische systeem veroorzaken.

Schematherapie

Schematherapie (TS) is een psychotherapeutische benadering die oorspronkelijk is afgeleid van cognitieve gedragstherapie (CGT), waarbij cognitieve gedragstherapie, psychodynamische en Gestalttherapie-benaderingen in de aannames zijn geïntegreerd. Schematherapie is een relatief nieuwe vorm van therapie die effectief helpt bij veel emotionele problemen. Het is een therapeutisch voorstel voor mensen die lijden aan persoonlijkheidsstoornissen, maar ook voor mensen die chronische emotionele problemen ervaren, bijvoorbeeld last hebben van terugkerende depressies, eetstoornissen, een laag zelfbeeld hebben of moeilijkheden hebben in relaties met anderen.

Op mentalisatie gebaseerde therapie (MBT)

Mentaliseren verwijst naar ons vermogen om mentale toestanden te begrijpen – die van onszelf en die van anderen. We mentaliseren wanneer we ons eigen gedrag en dat van anderen proberen te begrijpen in de context van intenties en andere interne toestanden. Het focussen op deze specifiek menselijke vaardigheid, en deze behandelen als een instrument voor therapeutischeche interventie, vormt de basis van op mentaliseren gebaseerde therapie. MBT werd aanvankelijk ontwikkeld voor het werken met patiënten met een borderline-persoonlijkheidsstoornis (BPS), maar wordt momenteel gebruikt in een breder spectrum van stoornissen (bijvoorbeeld antisociale persoonlijkheidsstoornissen, gezins- en adolescententherapie).

Dynamische interpersoonlijke therapie (DIT)

Dynamische interpersoonlijke therapie (DIT) is een eenvoudig kortdurend (16 sessies) individueel behandelprotocol voor stemmingsstoornissen. Het protocol is ontwikkeld op basis van het werk van een deskundige referentiegroep op het gebied van klinische competenties, die heeft gewerkt aan het identificeren van sleutelelementen uit psychoanalytische/dynamische therapieën. Dit is een eenvoudig te volgen, semi-gestructureerd behandelprotocol. Dit protocol voor kort dynamisch werk is bedoeld om landelijk geïmplementeerd te worden als onderdeel van het IAPT-programma voor het werken met depressieve patiënten en daarom wordt DIT-training ondersteund door IAPT.

Psychodynamische psychotherapie

Psychodynamische therapie is een kind van de psychoanalyse, maar vormt een afzonderlijke benadering vanwege talrijke aanpassingen die haar onderscheiden van het origineel. Zoals de naam al doet vermoeden, richt psychodynamische therapie.

IPT (Interpersoonlijke Therapie)

Interpersoonlijke Therapie (IPT) is een vorm van psychotherapie die gericht is op het verbeteren van de kwaliteit van interpersoonlijke relaties en het aanpakken van problemen die bijdragen aan psychische klachten. IPT is bijzonder effectief gebleken bij de behandeling van depressie en andere stemmingsstoornissen, maar kan ook nuttig zijn bij andere psychische aandoeningen. Hieronder volgt een uitgebreide beschrijving van IPT.

Mindfulness

Mindfulness, of aandachtigheid, is een mentale methode waarbij je je volledige aandacht richt op het huidige moment, zonder oordeel. Het gaat om het bewust ervaren van wat er nu gebeurt, zowel binnenin jezelf (je gedachten, gevoelens, lichamelijke sensaties) als om je heen (je omgeving en gebeurtenissen). Door mindfulness te beoefenen, leer je om met meer bewustzijn en acceptatie om te gaan met je dagelijkse ervaringen.

Exposure Therapie

Exposure therapie is een op evidence gebaseerde behandeltechniek die wordt gebruikt om angst- en vermijdingsproblemen te behandelen. Het doel van deze therapie is om mensen te helpen hun angstige of stressvolle reacties op bepaalde situaties, objecten of gedachten te verminderen door geleidelijke en gecontroleerde blootstelling aan deze angsten. Exposure therapie wordt vaak gebruikt bij de behandeling van angststoornissen, zoals fobieën, posttraumatische stressstoornis (PTSS), obsessief-compulsieve stoornis (OCS) en sociale angststoornis.