ZABURZENIE OSOBOWOŚCI ZALEŻNEJ

Objawy

Zależne zaburzenie osobowości zwykle dotyka ludzi o określonej konstrukcji charakteru. Typowe cechy takich osób to obniżona samoocena, zależność, uległość, nieśmiałość, postrzeganie siebie jako osoby bezradnej, niekompetentnej, pozbawionej siły i umiejętności. Zależne zaburzenie osobowości objawia się również przykładaniem nadmiernej wagi do relacji interpersonalnych i chęcią ich utrzymania, często za wszelką cenę. Obejmuje to porzucanie własnych pragnień i potrzeb, gdy kolidują one z potrzebami innych. W skrajnych przypadkach osoba dotknięta uzależnieniem może tolerować poniżające traktowanie, a nawet przemoc fizyczną ze strony otoczenia. Osoby zależne są tak przesiąknięte strachem przed byciem porzuconym, że aprobują niemal każdą decyzję podjętą przez osobę, od której są zależne. Nawet jeśli wyczuwają różnicę zdań, nie są w stanie jej wyrazić, a w niektórych sytuacjach mogą nawet działać na własną szkodę.

Przyczyny

Na osobowość zależną może wpływać kilka czynników, od biologicznych po doświadczalne. Jeśli chodzi o czynniki biologiczne, osobowość zależna może być po prostu zdeterminowana przez temperament, z jakim dana osoba się rodzi. Jednak często nie jest to spowodowane samymi genami. Psychiatrzy uważają, że przyczyną tego zaburzenia jest często specyficzne wychowanie. Za osobowość zależną dziecka odpowiadają zazwyczaj rodzice, którzy prezentowali autorytarny lub nadmiernie opiekuńczy model wychowawczy. Rodzice, którzy wyręczają swoje dzieci na każdym kroku, nie pozwalając im na samodzielne decydowanie o sobie w błahych sprawach, np. wyborze zabawek czy koloru skarpetek, nie kształtują ich indywidualności i nie pozwalają na rozwijanie naturalnej ciekawości. Dziecko, które nie jest nauczone dokonywania własnych wyborów, może mieć z tym trudności nawet w dorosłym życiu i będzie w tej kwestii zależne od innych.

Diagnoza

Jeśli chodzi o kryteria, na których psychiatrzy opierają swoją diagnozę tego typu osobowości, jest to zaburzenie osobowości charakteryzujące się:

• Trudnościami w podejmowaniu codziennych decyzji bez ciągłego doradztwa i wsparcia ze strony innych,
• Potrzeba brania przez innych odpowiedzialności za najważniejsze obszary naszego życia,
• Trudności w wyrażaniu niezadowolenia z innych w obawie przed utratą wsparcia lub aprobaty,
• Trudności w inicjowaniu projektów lub robieniu czegoś samemu, raczej z powodu braku zaufania do własnej oceny lub umiejętności niż z powodu braku motywacji lub energii,
• Zbyt usilne staranie się o wsparcie psychologiczne od innych, prowadzące do robienia przez ofiary nieprzyjemnych rzeczy,
• Poczucie dyskomfortu lub bezradności, gdy jest się samemu, z powodu przesadnego lęku o to, czy jest się w stanie o siebie zadbać,
  energiczne poszukiwanie nowych relacji jako źródeł opieki i wsparcia po zakończeniu bliskich związków,
• Nierealistyczne zaabsorbowanie strachem przed pozostaniem bez opieki.

Leczenie

Podstawową metodą leczenia jest psychoterapia. Cele powinny być ustalane indywidualnie z terapeutą, choć na ogół obejmują one wzmocnienie niezależności i pewności siebie. Leki psychotropowe mogą być stosowane w przypadku objawów lękowych lub depresyjnych, ale leczenie powinno być prowadzone w ścisłej konsultacji z lekarzem ze względu na możliwość uzależnienia psychicznego lub fizycznego od leków i ich nadużywania.