OBSZARY DZIAŁANIA
Terapia oparta na mentalizacji (MBT)
Mentaliseren odnosi się do naszej zdolności rozumienia stanów mentalnych – zarówno naszych, jak i innych osób. Mentalizujemy, gdy próbujemy zrozumieć nasze własne zachowanie oraz zachowanie innych w kontekście ich intencji i innych wewnętrznych stanów. Skupienie się na tej specyficznej ludzkiej zdolności i traktowanie jej jako narzędzia interwencji terapeutycznej stanowi podstawę terapii opartej na mentalizacji (MBT).
MBT zostało początkowo opracowane do pracy z pacjentami z zaburzeniem osobowości borderline (BPS), ale obecnie jest stosowane w szerszym zakresie zaburzeń, takich jak zaburzenia osobowości antyspołecznej, terapia rodzinna oraz terapia młodzieży. Terapia ta pomaga pacjentom lepiej rozumieć swoje emocje, intencje i zachowania oraz radzić sobie z trudnościami w relacjach interpersonalnych, zwracając szczególną uwagę na to, jak osoby postrzegają siebie nawzajem i jak ich wewnętrzne stany wpływają na interakcje.
Kluczowe założenia
Mentalizowanie odnosi się do zdolności rozumienia stanów mentalnych, zarówno własnych, jak i innych osób. Ta zdolność jest kluczowa dla interpretowania zachowań w kontekście intencji i wewnętrznych stanów. Terapia oparta na mentalizacji (MBT), opracowana przez Petera Fonagy’ego i jego współpracowników, koncentruje się na poprawie tej zdolności jako interwencji terapeutycznej.
Początkowo opracowana do pracy z pacjentami z zaburzeniem osobowości borderline (BPS), MBT jest teraz stosowana także w leczeniu innych zaburzeń, takich jak zaburzenie osobowości antyspołecznej, a także w terapiach rodzinnych i terapiach młodzieży. Terapia ta pomaga pacjentom poprawić zdolność rozumienia i interpretowania myśli, emocji oraz motywacji – swoich i innych osób – co może poprawić jakość relacji interpersonalnych i radzenie sobie z trudnymi emocjami.
Forma terapii
MBT (Terapia oparta na mentalizacji) koncentruje się na poprawie zdolności rozumienia wewnętrznych stanów i regulowania wyrażania emocji poprzez:
- Stabilizowanie wyrażania emocji: Zarządzanie afektami, aby umożliwić głębsze rozważenie wewnętrznych reprezentacji.
- Przywracanie regulacji afektów: Aby pacjent mógł skupić się na wewnętrznych reprezentacjach i wzmocnić samoświadomość.
Przyczyny zaburzeń
Zdolność rozumienia stanów mentalnych rozwija się w ważnym etapie rozwoju społecznego i odgrywa kluczową rolę w przetwarzaniu nowych wrażeń. Problemy mogą pojawić się, gdy ta zdolność nie jest odpowiednio rozwinięta lub wykorzystywana, co może prowadzić do trudności w regulacji emocji, uwadze oraz umiejętnościach współpracy.
Ograniczenia
Metody terapii
Terapia oparta na mentalizacji (MBT) składa się z następujących etapów:
- Przywracanie relacji “tu i teraz”: Tworzenie bezpiecznej relacji terapeutycznej, która umożliwia badanie emocjonalnych doświadczeń pacjenta.
- Nauka modelu mentalizacji: Terapeuta wyjaśnia model mentalizacji i bada relację pacjenta z terapią.
- Analiza interakcji interpersonalnych: Badanie przeszłych i obecnych relacji pacjenta w celu zrozumienia problemów w kontekście interakcji międzyludzkich.
Mocne strony
Terapia oparta na mentalizacji (MBT) okazała się skuteczna w badaniach długoterminowych (np. po osiemnastu i trzydziestu sześciu miesiącach). Wykazuje pozytywne efekty w zakresie:
- Zachowań autodestrukcyjnych: Redukcja zachowań samookaleczających.
- Objawów psychopatologicznych, szczególnie objawów depresyjnych: Zmniejszenie nasilenia objawów depresji.
- Interakcji społecznych: Poprawa jakości relacji i interakcji społecznych.
PROBLEMATYKA
RODZAJE TERAPII
Dialektyczna terapia behawioralna (DGT)
GGZ voor elkaar w Utrechcie to placówka opieki zdrowotnej, która gromadzi niektórych z najlepszych specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego w Holandii. Nasi członkowie zespołu są specjalistami w różnych metodach leczenia.
Terapia poznawczo-behawioralna
Terapia poznawczo-behawioralna to jedno z najlepiej przebadanych podejść terapeutycznych, którego skuteczność została potwierdzona licznymi badaniami klinicznymi. Jej początki sięgają lat 60. ubiegłego wieku, kiedy to amerykański psychiatra Aaron Beck zaczął z powodzeniem stosować swoją terapię poznawczą w leczeniu depresji. Wskazując na kluczowe znaczenie negatywnych przekonań na temat siebie, świata i innych ludzi w rozwoju depresji, metoda Becka stała się inspiracją do stworzenia poznawczych modeli innych zaburzeń psychicznych oraz formy terapii opartej na zmianie niewłaściwych przekonań.
Terapia EMDR
Minęło ćwierć wieku, odkąd świat po raz pierwszy usłyszał o tej metodzie przezwyciężania lęku. Do tej pory ponad 2 miliony osób z powodzeniem skorzystały z tej metody. Skuteczność EMDR w leczeniu osób z małymi i dużymi traumami została klinicznie udowodniona. Kiedy mówimy o TRAUMIE, mamy na myśli psychologiczne skutki negatywnego doświadczenia, które powodują dezorganizację i zaburzenie ludzkiego systemu fizjologicznego.
Schematerapia (TS)
Schematerapia (TS) to podejście psychoterapeutyczne, które zostało pierwotnie wyprowadzone z terapii poznawczo-behawioralnej (CBT), łącząc elementy tej terapii, psychodynamiki oraz podejścia Gestalt. Schematerapia jest stosunkowo nową formą terapii, która skutecznie pomaga w wielu problemach emocjonalnych. Jest to terapeutyczna metoda przeznaczona dla osób cierpiących na zaburzenia osobowości, ale także dla tych, którzy doświadczają przewlekłych problemów emocjonalnych, na przykład cierpią z powodu nawracających depresji, zaburzeń odżywiania, mają niską samoocenę lub trudności w relacjach z innymi.
Terapia oparta na mentalizacji (MBT)
Mentaliseren odnosi się do naszej zdolności rozumienia stanów mentalnych – zarówno naszych, jak i innych osób. Mentalizujemy, gdy próbujemy zrozumieć nasze własne zachowanie oraz zachowanie innych w kontekście ich intencji i innych wewnętrznych stanów. Skupienie się na tej specyficznej ludzkiej zdolności i traktowanie jej jako narzędzia interwencji terapeutycznej stanowi podstawę terapii opartej na mentalizacji (MBT). MBT zostało początkowo opracowane do pracy z pacjentami z zaburzeniem osobowości borderline (BPS), ale obecnie jest stosowane w szerszym zakresie zaburzeń, takich jak zaburzenia osobowości antyspołecznej, terapia rodzinna oraz terapia młodzieży.
Dynamiczna Terapia Interpersonalna (DIT)
Terapia Interpersonalna (DIT) to proste, krótkoterminowe (16 sesji) indywidualne protokoły leczenia zaburzeń nastroju. Protokół ten został opracowany na podstawie pracy grupy ekspertów zajmujących się kompetencjami klinicznymi, którzy pracowali nad identyfikowaniem kluczowych elementów z terapii psychoanalitycznych/dynamicznych. Jest to łatwy do śledzenia, pół-strukturalizowany protokół leczenia. Ten protokół krótkoterminowej terapii dynamicznej ma na celu szeroką implementację w ramach krajowego programu IAPT (Improving Access to Psychological Therapies) do pracy z pacjentami cierpiącymi na depresję i dlatego szkolenie w zakresie DIT jest wspierane przez IAPT.
Psychoterapia psychodynamiczna
Terapia psychodynamiczna jest dzieckiem psychoanalizy, ale stanowi odrębne podejście ze względu na liczne modyfikacje odróżniające ją od pierwowzoru. Jak sama nazwa sugeruje, terapia psychodynamiczna skupia się na dynamice osobowości jednostki.
IPT (Terapia interpersonalna)
Terapia interpersonalna (IPT) to strukturalizowana, krótkoterminowa psychoterapia, która koncentruje się na poprawie relacji interpersonalnych oraz rozwiązywaniu problemów, które przyczyniają się do zaburzeń psychicznych. IPT została opracowana jako skuteczna metoda leczenia zaburzeń nastroju, takich jak depresja, i jest zaprojektowana w celu rozwiązywania szerokiego zakresu problemów interpersonalnych.
Uważność
Mindfulness, czyli uważność, to metoda mentalna, w której skupiasz całą swoją uwagę na chwili obecnej, bez osądzania. Obejmuje świadome doświadczanie tego, co dzieje się teraz, zarówno wewnątrz siebie (myśli, uczucia, odczucia cielesne), jak i wokół siebie (środowisko i wydarzenia). Praktykując uważność, uczysz się radzić sobie z codziennymi doświadczeniami z większą świadomością i akceptacją.
Terapia ekspozycyjna
Terapia ekspozycyjna to technika leczenia oparta na dowodach naukowych, która jest stosowana w leczeniu problemów związanych z lękiem i unikaniem. Celem tej terapii jest pomoc pacjentom w zmniejszeniu ich lękowych lub stresowych reakcji na określone sytuacje, przedmioty lub myśli, poprzez stopniową i kontrolowaną ekspozycję na te lęki. Terapia ekspozycyjna jest często stosowana w leczeniu zaburzeń lękowych, takich jak fobie, zespół stresu pourazowego (PTSD), zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD) oraz zaburzenie lęku społecznego.